Met de juiste ingesteldheid en actie kan de Vlaamse pluimveesector dierziekten als troef inzetten. Dat stelt Maarten De Gussem, welbespraakt dierenarts en directeur van pluimveeconsultantbureau Vetworks BVBA. “De sector moet zelf het heft in handen nemen. Gebruik snelle en goede technieken. Wacht niet op politiek en overheid, anders ben je als een vogel voor de kat.”
Stijging salmonella bij pluimvee
Salmonella is een zwak punt stelt De Gussem. “We zien een sterke stijging van besmettingen bij mensen uit pluimveevlees. Als we niet naar Europese normen gaan, is dit met het oog op export in de toekomst een serieus probleem”, stipt hij aan. De aanpak van salmonella vraagt om scherpe maatregelen. “Maar wie gaat investeringen dragen voor extra monitoring? Waar ligt de beste ‘return of investment’ om salmonella uit onze stallen te houden? Het is moeilijk te bepalen waar de investeringen het beste renderen. In mijn ogen is voeder daarbij de grootste uitdaging. We moeten kijken naar nieuwe technieken zoals additieven, die in darmaanhechting tegengaan en salmonella minder doen groeien. Vaccinatie braak kan norm worden als standaard niet verbetert. Met salmonella infantis zijn reeds goede ervaringen.”
Ook op Campylobacter heeft de sector onvoldoende grip. Newcastle Disease (NCD) en klassieke vogelpest (Aviaire Influenza) zijn in de vrije uitloop een probleem. “Dergelijke systemen zullen voor een toenemend aantal virale en antibacteriële besmettingen zorgen. Dit gaat ons leven echt lastiger maken. Niet alleen bij leg, maar ook braadkippen en zelfs moederdieren is vrije uitloop een trend. Een cocktail, die gevaarlijk aan het worden is.”
Laag pathogene vogelgriep
De uitbraak van LPAI H3N1 in 2019 legde pijnlijk bloot hoe kwetsbaar de Vlaamse pluimveesector, met enkele intensieve gebieden, is. “Toch kun je ook zeggen dat vorig jaar wetenschappelijk gezien interessant was. De sterkte van zestig tot zeventig procent bij de ouderdieren zeer uitzonderlijk is. De OIE (MdV: de wereldorganisatie voor diergezondheid) was niet accuraat. Wat ze niet realiseerden is dat wij in het veld de consequenties dragen. De sector gaf aan dat dit geen normale aandoening was. Overheden hebben ons daar niet in gevolgd.”
“Eradicatie gaat maatschappelijk niet meer getolereerd worden”
“Als dierenarts denk ik dat massale eradicatie op dat moment de beste oplossing was. Misschien is dat nu maatschappelijk niet meer te verdedigen. Ruiming gaat niet meer getolereerd worden.” De Gussem stelt voor om op termijn in te zetten op snelle detectie, bedrijven in vroeg stadium in quarantaine te zetten en autogeen te vaccineren. “De sector moet het zelf in handen nemen.”
SWOT-analyse Vlaanderen
De Gussem maakte tijdens een seminar bij de Agridagen in Ravels een sterkte- en zwakte-analyse van de Vlaamse pluimveesector. Densiteit – oftewel de pluimveedichtheid van de gebieden – is met het oog op bioveiligheid een zwakte. “De densiteit van productie in Vlaanderen er één die zijn weerga niet kent. Als je de sector van een afstand bekijkt, zitten we in één groot meerleeftijdenbedrijf. Eén die al gevaarlijk hoog is geworden.”
Daarbij komt nog dat de sector relatief klein is, hoge arbeidskosten kent en ook nog om moet gaan met maatschappelijke druk en strikte wetgeving. “Aan de andere kant is dat ook een sterkte. Het imago van de Europese productie wordt door consumenten over de hele wereld als veilig ervaren.” Ook de productieresultaten, kennis en technieken, innovatie en het zeeklimaat zijn positieve punten. “Wereldwijd zijn er weinig regio’s die even goede voederconversie resultaten hebben. Qua innovatie staan we aan de wereldtop. Om competitief te blijven moeten dat ook doen.” Op het gebied van beperking van antibioticagebruik is binnen de sector “de klik gemaakt”, vindt De Gussem. “Ik denk dat we grote stappen vooruit maken.”
Zelfregulering als troef
Op het gebied van dierziektes heeft de Vlaamse pluimveehouderij binnen de stallen controle op Newcastle disease, vogelgriep, Mycoplasma synoviae (MS) en Mycoplasma gallisepticum (MG). “De MS-bestrijding hebben wij beter onder controle dan bijvoorbeeld in Nederland. Daar stuurt men aan op centrale aansturing, terwijl wij hier vaccineren bij moederdieren. Dit voordeel moeten wij benutten.”
De lessen uit de MS-preventie moeten volgens De Gusse ook naar andere dierziekten getrokken worden. “De inmenging van overheid kan als voordeel de coördinatie en het verplicht opleggen hebben. Nadeel is dat we wellicht met verouderde schema’s en technieken te maken krijgen. Toch denk ik dat we door zelfregulering de dierziekten als troef in kunnen zetten.
Tekst en foto’s: Martin de Vries
